१. पसरण्याची क्षमता
सुरुवातीच्या विद्युत प्रवाह वितरणाच्या तुलनेत विशिष्ट परिस्थितीत इलेक्ट्रोडवर (सामान्यतः कॅथोड) कोटिंगचे अधिक एकसमान वितरण साध्य करण्यासाठी विशिष्ट द्रावणाची क्षमता. याला प्लेटिंग क्षमता असेही म्हणतात.
२. खोल प्लेटिंग क्षमता:
विशिष्ट परिस्थितीत खोबणी किंवा खोल छिद्रांवर धातूचे आवरण जमा करण्याची प्लेटिंग सोल्युशनची क्षमता.
३ इलेक्ट्रोप्लेटिंग:
ही एक प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये कमी-व्होल्टेज डायरेक्ट करंटचा एक विशिष्ट वेव्हफॉर्म वापरून एका विशिष्ट धातू आयन असलेल्या इलेक्ट्रोलाइटमध्ये कॅथोड म्हणून वर्कपीसमधून जातो आणि धातूच्या आयनमधून इलेक्ट्रॉन मिळवण्याची आणि कॅथोडवर त्यांना सतत धातूमध्ये जमा करण्याची प्रक्रिया असते.
४ वर्तमान घनता:
युनिट एरिया इलेक्ट्रोडमधून जाणारी विद्युतप्रवाह तीव्रता सामान्यतः A/dm2 मध्ये व्यक्त केली जाते.
५ सध्याची कार्यक्षमता:
इलेक्ट्रोडवरील अभिक्रियेमुळे तयार होणाऱ्या उत्पादनाच्या वास्तविक वजनाचे आणि विजेच्या युनिटमधून जाताना त्याच्या इलेक्ट्रोकेमिकल समतुल्य वजनाचे गुणोत्तर सामान्यतः टक्केवारी म्हणून व्यक्त केले जाते.
६ कॅथोड्स:
इलेक्ट्रॉन मिळविण्यासाठी प्रतिक्रिया देणारा इलेक्ट्रोड, म्हणजेच रिडक्शन रिअॅक्शनमधून जाणारा इलेक्ट्रोड.
७ अ‍ॅनोड्स:
एक इलेक्ट्रोड जो अभिक्रियाकांकडून इलेक्ट्रॉन स्वीकारू शकतो, म्हणजेच एक इलेक्ट्रोड जो ऑक्सिडेशन अभिक्रियांमधून जातो.
१० कॅथोडिक कोटिंग:
बेस मेटलपेक्षा इलेक्ट्रोड पोटेंशिअलचे बीजगणितीय मूल्य जास्त असलेले धातूचे आवरण.
११ अ‍ॅनोडिक लेप:
बेस मेटलपेक्षा कमी इलेक्ट्रोड पोटेंशियलचे बीजगणितीय मूल्य असलेले धातूचे आवरण.
१२ गाळ साचण्याचा दर:
एका घटकाच्या पृष्ठभागावर एका युनिट वेळेत जमा झालेल्या धातूची जाडी. सामान्यतः प्रति तास मायक्रोमीटरमध्ये व्यक्त केली जाते.
१३ सक्रियकरण:
धातूच्या पृष्ठभागाची बोथट अवस्था नाहीशी होण्याची प्रक्रिया.
१४ निष्क्रियता;
विशिष्ट पर्यावरणीय परिस्थितीत, धातूच्या पृष्ठभागाची सामान्य विघटन अभिक्रिया गंभीरपणे अडथळा आणते आणि ती इलेक्ट्रोड पोटेंशिअल्सच्या तुलनेने विस्तृत श्रेणीत होते.
धातू विरघळण्याच्या अभिक्रिया दराला खूप कमी पातळीपर्यंत कमी करण्याचा परिणाम.
१५ हायड्रोजन भंग:
एचिंग, डीग्रेझिंग किंवा इलेक्ट्रोप्लेटिंग सारख्या प्रक्रियांदरम्यान धातू किंवा मिश्रधातूंद्वारे हायड्रोजन अणूंचे शोषण झाल्यामुळे होणारा ठिसूळपणा.
१६ PH मूल्य:
हायड्रोजन आयन क्रियाकलापाचा सामान्यतः वापरला जाणारा ऋण लॉगॅरिथम.
१७ मॅट्रिक्स मटेरियल;
अशी सामग्री जी धातू जमा करू शकते किंवा त्यावर फिल्म थर तयार करू शकते.
१८ सहाय्यक अ‍ॅनोड्स:
इलेक्ट्रोप्लेटिंगमध्ये सामान्यतः आवश्यक असलेल्या एनोड व्यतिरिक्त, प्लेटेड भागाच्या पृष्ठभागावरील विद्युत प्रवाह वितरण सुधारण्यासाठी एक सहायक एनोड वापरला जातो.
१९ सहाय्यक कॅथोड:
प्लेटेड भागाच्या काही भागांमध्ये वीज तारांच्या जास्त सांद्रतेमुळे होणारे बर्र्स किंवा जळजळ दूर करण्यासाठी, त्या भागाजवळ काही विद्युत प्रवाह वापरण्यासाठी कॅथोडचा एक विशिष्ट आकार जोडला जातो. या अतिरिक्त कॅथोडला सहाय्यक कॅथोड म्हणतात.
२० कॅथोडिक ध्रुवीकरण:
इलेक्ट्रोडमधून थेट प्रवाह जातो तेव्हा कॅथोड विभव समतोल विभवापासून विचलित होतो आणि नकारात्मक दिशेने जातो अशी घटना.
२१ प्रारंभिक चालू वितरण:
इलेक्ट्रोड ध्रुवीकरणाच्या अनुपस्थितीत इलेक्ट्रोड पृष्ठभागावरील विद्युतप्रवाहाचे वितरण.
२२ रासायनिक निष्क्रियता;
पृष्ठभागावर एक अतिशय पातळ पॅसिव्हेशन थर तयार करण्यासाठी ऑक्सिडायझिंग एजंट असलेल्या द्रावणात वर्कपीसवर प्रक्रिया करण्याची प्रक्रिया, जी संरक्षक फिल्म म्हणून काम करते.
२३ रासायनिक ऑक्सिडेशन:
रासायनिक प्रक्रियेद्वारे धातूच्या पृष्ठभागावर ऑक्साईड फिल्म तयार करण्याची प्रक्रिया.
२४ इलेक्ट्रोकेमिकल ऑक्सिडेशन (एनोडायझिंग):
विशिष्ट इलेक्ट्रोलाइटमध्ये इलेक्ट्रोलायझिसद्वारे धातूच्या घटकाच्या पृष्ठभागावर संरक्षक, सजावटीची किंवा इतर कार्यात्मक ऑक्साईड फिल्म तयार करण्याची प्रक्रिया, ज्यामध्ये धातूचा घटक एनोड म्हणून असतो.
२५ इम्पॅक्ट इलेक्ट्रोप्लेटिंग:
विद्युतप्रवाह प्रक्रियेतून जाणारा तात्काळ उच्च प्रवाह.
२६ रूपांतरण चित्रपट;
धातूच्या रासायनिक किंवा विद्युतरासायनिक प्रक्रियेद्वारे तयार होणारा धातू असलेल्या संयुगाचा पृष्ठभागावरील फेशियल मास्क थर.
२७ स्टील निळे होते:
स्टीलचे घटक हवेत गरम करण्याची किंवा त्यांना ऑक्सिडायझिंग द्रावणात बुडवून पृष्ठभागावर पातळ ऑक्साईड फिल्म तयार करण्याची प्रक्रिया, सामान्यत: निळा (काळा) रंग.
२८ फॉस्फेटिंग:
स्टील घटकांच्या पृष्ठभागावर अघुलनशील फॉस्फेट संरक्षक थर तयार करण्याची प्रक्रिया.
२९ इलेक्ट्रोकेमिकल ध्रुवीकरण:
विद्युतधारेच्या क्रियेखाली, इलेक्ट्रोडवरील विद्युतरासायनिक अभिक्रिया दर बाह्य उर्जा स्त्रोताद्वारे पुरवल्या जाणाऱ्या इलेक्ट्रॉनच्या गतीपेक्षा कमी असतो, ज्यामुळे संभाव्यता नकारात्मकरित्या बदलते आणि ध्रुवीकरण होते.
३० एकाग्रता ध्रुवीकरण:
इलेक्ट्रोड पृष्ठभागाजवळील द्रव थर आणि द्रावणाच्या खोलीतील एकाग्रतेतील फरकामुळे ध्रुवीकरण होते.
३१ रासायनिक डीग्रेझिंग:
अल्कधर्मी द्रावणात सॅपोनिफिकेशन आणि इमल्सिफिकेशनद्वारे वर्कपीसच्या पृष्ठभागावरील तेलाचे डाग काढून टाकण्याची प्रक्रिया.
३२ इलेक्ट्रोलाइटिक डीग्रेझिंग:
विद्युत प्रवाहाच्या प्रभावाखाली, क्षारीय द्रावणात वर्कपीसच्या पृष्ठभागावरील तेलाचे डाग काढून टाकण्याची प्रक्रिया, वर्कपीसचा एनोड किंवा कॅथोड म्हणून वापर.
३३ प्रकाश उत्सर्जित करतो:
चमकदार पृष्ठभाग तयार करण्यासाठी धातूला थोड्या काळासाठी द्रावणात भिजवण्याची प्रक्रिया.
३४ यांत्रिक पॉलिशिंग:
पॉलिशिंग पेस्टने लेपित केलेल्या हाय-स्पीड फिरत्या पॉलिशिंग व्हीलचा वापर करून धातूच्या भागांच्या पृष्ठभागाची चमक सुधारण्याची यांत्रिक प्रक्रिया प्रक्रिया.
३५ सेंद्रिय सॉल्व्हेंट डीग्रेझिंग:
भागांच्या पृष्ठभागावरील तेलाचे डाग काढून टाकण्यासाठी सेंद्रिय सॉल्व्हेंट्स वापरण्याची प्रक्रिया.
३६ हायड्रोजन काढणे:
इलेक्ट्रोप्लेटिंग उत्पादनादरम्यान धातूच्या आत हायड्रोजन शोषणाची प्रक्रिया दूर करण्यासाठी विशिष्ट तापमानाला धातूचे भाग गरम करणे किंवा इतर पद्धती वापरणे.
३७ स्ट्रिपिंग:
घटकाच्या पृष्ठभागावरून कोटिंग काढून टाकण्याची प्रक्रिया.
३८ कमकुवत कोरीवकाम:
प्लेटिंग करण्यापूर्वी, विशिष्ट रचना द्रावणात धातूच्या भागांच्या पृष्ठभागावरील अत्यंत पातळ ऑक्साईड फिल्म काढून टाकण्याची आणि पृष्ठभाग सक्रिय करण्याची प्रक्रिया.
३९ तीव्र धूप:
धातूच्या भागांमधून ऑक्साईड गंज काढून टाकण्यासाठी धातूचे भाग उच्च सांद्रता आणि विशिष्ट तापमानाच्या एचिंग द्रावणात बुडवा.
धूप प्रक्रिया.
४० एनोड बॅग्ज:
अ‍ॅनोडचा गाळ द्रावणात जाण्यापासून रोखण्यासाठी अ‍ॅनोडवर ठेवलेली कापसाची किंवा कृत्रिम कापडाची बनलेली पिशवी.
४१ चमकवणारा घटक:
इलेक्ट्रोलाइट्समध्ये चमकदार आवरण मिळविण्यासाठी वापरले जाणारे अ‍ॅडिटिव्ह्ज.
४२ सर्फॅक्टंट्स:
एक असा पदार्थ जो खूप कमी प्रमाणात जोडला तरीही इंटरफेशियल टेन्शन लक्षणीयरीत्या कमी करू शकतो.
४३ इमल्सीफायर;
असा पदार्थ जो अमिश्रित द्रवांमधील इंटरफेशियल टेन्शन कमी करू शकतो आणि इमल्शन तयार करू शकतो.
४४ चेलेटिंग एजंट:
असा पदार्थ जो धातूच्या आयनांसह किंवा धातूच्या आयन असलेल्या संयुगांसह एक संकुल तयार करू शकतो.
४५ इन्सुलेशन थर:
इलेक्ट्रोड किंवा फिक्स्चरच्या विशिष्ट भागावर लावलेला मटेरियलचा थर ज्यामुळे त्या भागाचा पृष्ठभाग अ-वाहक बनतो.
४६ ओलावणारा घटक:
असा पदार्थ जो वर्कपीस आणि द्रावणातील इंटरफेशियल टेन्शन कमी करू शकतो, ज्यामुळे वर्कपीसचा पृष्ठभाग सहज ओला होतो.
४७ अ‍ॅडिटिव्ह्ज:
द्रावणात असलेले थोडेसे अॅडिटीव्ह जे द्रावणाची इलेक्ट्रोकेमिकल कार्यक्षमता किंवा गुणवत्ता सुधारू शकते.
४८ बफर:
असा पदार्थ जो एका विशिष्ट श्रेणीत द्रावणाचे तुलनेने स्थिर pH मूल्य राखू शकतो.
४९ हलणारे कॅथोड:
एक कॅथोड जो प्लेटेड भाग आणि पोल बारमध्ये नियतकालिक परस्पर हालचाल निर्माण करण्यासाठी यांत्रिक उपकरणाचा वापर करतो.
५० विरघळणारा पाण्याचा चित्रपट:
सामान्यतः पृष्ठभागावरील दूषिततेमुळे असमान ओलेपणासाठी वापरले जाते, ज्यामुळे पृष्ठभागावरील पाण्याचा थर विरघळतो.
५१ सच्छिद्रता:
प्रति युनिट क्षेत्रफळातील पिनहोलची संख्या.
५२ पिनहोल:
कॅथोड पृष्ठभागावरील काही विशिष्ट बिंदूंवर इलेक्ट्रोडपोझिशन प्रक्रियेतील अडथळ्यांमुळे कोटिंगच्या पृष्ठभागापासून ते अंतर्निहित कोटिंग किंवा सब्सट्रेट धातूपर्यंतचे लहान छिद्र निर्माण होतात, ज्यामुळे त्या ठिकाणी कोटिंग जमा होण्यास प्रतिबंध होतो, तर सभोवतालचा कोटिंग जाड होत राहतो.
५३ रंग बदल:
गंजमुळे धातू किंवा लेपच्या पृष्ठभागाच्या रंगात होणारा बदल (जसे की गडद होणे, रंग बदलणे इ.).
५४ बंधनकारक शक्ती:
कोटिंग आणि सब्सट्रेट मटेरियलमधील बंधाची ताकद. कोटिंगला सब्सट्रेटपासून वेगळे करण्यासाठी लागणाऱ्या बलाने ते मोजता येते.
५५ सोलणे:
थराच्या मटेरियलपासून आवरण शीटसारख्या स्वरूपात वेगळे होण्याची घटना.
५६ स्पंजसारखे लेप:
इलेक्ट्रोप्लेटिंग प्रक्रियेदरम्यान तयार होणारे सैल आणि सच्छिद्र साठे जे सब्सट्रेट मटेरियलशी घट्ट जोडलेले नाहीत.
५७ जळालेला लेप:
उच्च प्रवाहाखाली तयार होणारा गडद, खडबडीत, सैल किंवा निकृष्ट दर्जाचा गाळ, ज्यामध्ये अनेकदा
ऑक्साइड किंवा इतर अशुद्धता.
५८ ठिपके:
इलेक्ट्रोप्लेटिंग आणि गंज दरम्यान धातूच्या पृष्ठभागावर तयार होणारे लहान खड्डे किंवा छिद्रे.
५९ कोटिंग ब्रेझिंग गुणधर्म:
वितळलेल्या सोल्डरने कोटिंग पृष्ठभाग ओला करण्याची क्षमता.
६० हार्ड क्रोम प्लेटिंग:
हे विविध सब्सट्रेट मटेरियलवर जाड क्रोमियम थर कोटिंगचा संदर्भ देते. खरं तर, त्याची कडकपणा सजावटीच्या क्रोमियम थरापेक्षा कठीण नाही आणि जर कोटिंग चमकदार नसेल तर ते सजावटीच्या क्रोमियम कोटिंगपेक्षा मऊ असते. त्याला हार्ड क्रोमियम प्लेटिंग म्हणतात कारण त्याचे जाड कोटिंग त्याची उच्च कडकपणा आणि पोशाख प्रतिरोधक वैशिष्ट्ये वापरू शकते.
ट: इलेक्ट्रोप्लेटिंगमधील मूलभूत ज्ञान आणि परिभाषा
डी: सुरुवातीच्या विद्युत प्रवाह वितरणाच्या तुलनेत विशिष्ट परिस्थितीत इलेक्ट्रोडवर (सामान्यतः कॅथोड) कोटिंगचे अधिक एकसमान वितरण साध्य करण्यासाठी विशिष्ट द्रावणाची क्षमता. याला प्लेटिंग क्षमता असेही म्हणतात.
के: इलेक्ट्रोप्लेटिंग
पोस्ट वेळ: डिसेंबर-२०-२०२४
